Analiza współpracy firm turystyki biznesowej z dostawcami wybranych wysoko specjalistycznych usług biznesowych (WSUB) w Krakowie oraz perspektywy rozwoju tej współpracy
Cele i główne założenia projektu
W wyniku przeprowadzonych badań przewidzianych projektem zrealizowano wszystkie cele założone w projekcie.
Zidentyfikowano rynek turystyki biznesowej w Krakowie w odniesieniu do ilości i charakteru podmiotów (badania na podstawie danych wtórnych). Wyniki analiz przedstawiono w rozdziale piątym pierwszej monografii „Usługi specjalistyczne w turystyce biznesowej” [Borodako K., Berbeka J., Rudnicki M. Wyd. Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2014] pod tytułem: Turystyka biznesowa w Krakowie (strony 85-96).
Określono wielkości ruchu turystycznego o charakterze biznesowym oraz dokonano jego charakterystyki (na podstawie danych wtórnych) W badanym okresie ruchu turystycznego w Krakowie (tj. lata 2001-2011) liczba odwiedzających Kraków wzrosła ponad 2,5-krotnie (z 3,2 mln w 2001 roku do 8,6 mln w 2011 roku), wykazując roczną stopę wzrostu w wysokości 6%. Czynniki zewnętrzne, które wpłynęły na dynamiczny rozwój i atrakcyjność miasta to m.in. przystąpienie Polski do Unii Europejskiej (2004), rozpoczęcie działania tanich linii lotniczych na lotnisku w Krakowie-Balicach (2004-2006), które to linie "otworzyły" miasto na Europę i świat. Wydarzenia te doprowadziły do wzrostu 94% liczby odwiedzających (od pierwszej szczegółowej analizy turystyki w 2003 roku) do liczby 6,8 mln turystów w 2007 r. – co było najwyższym poziomem dynamicznego wzrostu liczby odwiedzających w analizowanym okresie (Grabiński i in. 2011). Badania turystyki biznesowej dotyczyły danych wtórnych gromadzonych w Krakowie przez zespół z Katedry Turystyki (Berbeka i in, 2009-2012). Wybrane dane z tych badań zostały wykorzystane w dalszych analizach objętych tym projektem opublikowanych w języku angielskim „Development of Knowledge Intensive Business Services in the context of business tourism changes in Krakow in a period of economic destabilisation” [Managing Disruption and Destabilisation, eds. T. Baaken, J. Teczke, International Management Foundation, Krakow-Muenster, ISBN: 978-83- 937642-3-5, s. 307-319], a także w jednej z monografii, będącej efektem tego projektu: „Usługi specjalistyczne w turystyce biznesowej” [Borodako K., Berbeka J., Rudnicki M. Wyd. Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2014] w rozdziale piątym (Turystyka biznesowa w Krakowie).
Określono otoczenie konkurencyjne krakowskich podmiotów działających w subsektorze turystyki biznesowej. Otoczenie konkurencyjne (krajowe i zagraniczne) krakowskich podmiotów działających w branży turystyki biznesowej zostało objęte badaniem danych wtórnych, badaniem ankietowym oraz wywiadami. Określenie otoczenia międzynarodowego w oparciu o dane wtórne dotyczyło identyfikacji Krakowa w międzynarodowych rankingach turystyki biznesowej (branży spotkań) – rankingi ICCA oraz UIA. W przypadku badań ankietowych skupiono się na określeniu wpływu globalizacji, koniunktury gospodarczej i jakości oferowanego produktu na rynku turystyki biznesowej na decyzję tych podmiotów o podejmowaniu współpracy z dostawcami wysokospecjalistycznych usług typu KIBS. Pewnym zaskoczeniem było postrzeganie przez badanych tych elementów odmiennie – tj. globalizacji głównie jako czynnik nie mający wpływu, natomiast koniunktura gospodarcza i jakość produktu jako relatywnie silny lub bardzo silny czynnik. Elementy badań dotyczących otoczenia konkurencyjnego w wywiadach dotyczyły zdolności badanych firm do konkurowania z innymi firmami poprzez określone (podjęte w badaniu) umiejętności i kompetencje wyróżniające je na rynku oraz wybrane aspekty współpracy z podmiotami z tej samej branży (turystyki biznesowej/branży eventowej jako podwykonawców). Wszystkie te wyniki badań zostały przedstawione w przygotowanych podczas projektu publikacjach.
Zidentyfikowano rynek WSUB w Krakowie pod względem ilości podmiotów w poszczególnych kategoriach. Wyniki badań dotyczące ilości oraz charakteru podmiotów świadczących wysokospecjalistyczne usługi biznesowe w Krakowie zostały przedstawione w publikacji „The potential of local KIBS companies as a determinant of tourism development in Krakow” [Tourism Economics, 2014, 20 (6), 1–00 doi: 10.5367/te.2013.0351]. Badania te zostały przeprowadzone na podstawie danych wtórnych zakupionych od Urzędu Statystycznego w Krakowie. Na podstawie danych stwierdzono duże zróżnicowanie w liczbie oraz dynamice zmian liczby przedsiębiorstw świadczących tego rodzaju usługi. Przykładowo usługi z zakresu reklamy wzrosły z 1026 podmiotów (2001 r.) do 2057 (w 2012 r. – I kwartale), podczas gdy firmy świadczące usługi badań rynku zanotowały spadek liczby z 433 do 338 podmiotów (w tym samym okresie).
Zidentyfikowano rynek WSUB w Krakowie pod względem profilu działalności podmiotów w poszczególnych kategoriach. Profil działalności podmiotów w poszczególnych kategoriach w głównej mierze wynikał z regulacji prawnych (PKD 2007 – Polska Klasyfikacja Działalności) oraz został odniesiony do rynku krakowskiego. Zespół badawczy przedstawił wyczerpująco wyniki badań w tym zakresie w publikacji „Usługi specjalistyczne w turystyce biznesowej” [Borodako K., Berbeka J., Rudnicki M. Wyd. Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2014] w rozdziale trzecim: Wysokospecjalistyczne usługi biznesowe – kwestie teoretyczne i terminologiczne, gdzie dokładnie opisano profil każdej z działalności wchodzącej w poszczególne grupy firm typu KIBS (WSUB) oraz omówiono wielkość tego rynku w Krakowie w latach 2001-2012 (rozdział szósty) - Firmy świadczące usługi biznesowe oparte na wiedzy w Krakowie.
Wskazano potencjalne związki WSUB z turystyką, w szczególności z turystyką biznesową. Badania związków WSUB z turystyką oparte były na analizie współpracy między tymi grupami, przy czym, zgodnie z założeniem projektu, badane były podmioty runku turystycznego. Największą intensywność współpracy firm turystyki biznesowej z firmami KIBS zaobserwowano w przypadku współpracy z dostawcami usług informatycznych oraz (nieznacznie mniej) z dostawcami usług reklamowych. Kolejne rodzaje usług to usługi rachunkowo-księgowe oraz prawnicze. Na trzech następnych miejscach zanotowano usługi związane z organizacją imprez (spotkań, wydarzeń) oraz usługi eventowe (usługi agencji artystycznych) i usługi technicznej obsługi imprez. Potencjalne związki (w tym również intensywność współpracy oraz czynniki na nią wpływające) zostały przedstawione w przygotowanych publikacjach (por. „Intensywność kooperacji przedsiębiorstw z dostawcami specjalistycznych usług biznesowych jako determinanta innowacyjności branży turystyki biznesowej”, [w:] Innowacje w Nowoczesnych Organizacjach; Aspekty Ekonomiczne i Społeczne. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, nr 1 (24), ISSN 1506 – 2635, 2014, s. 23-35; External and internal factors motivating outsourcing of business services by meeting-industry companies. A case study in Krakow, Poland. Journal of Convention & Event Tourism, ISSN 1547-0148 (Print), 1547-0156 (Online); 2015, 16(2), s. 93-115).
W ramach przeprowadzonych badań osiągnięto również inne cele wpisujące się w cele wymienione powyżej, tj.: dokonano analizy znaczenia sektora wiedzo-intensywnych usług biznesowych dla krakowskich podmiotów turystyki biznesowej, zdiagnozowano perspektywy roli wiedzo-intensywnych usług biznesowych w podnoszeniu konkurencyjności krakowskich firm turystycznych, zidentyfikowano główne obszary współpracy, zdiagnozowano czynniki determinujące współpracę krakowskich podmiotów turystyki biznesowej z wiedzo-intensywnymi usługami biznesowymi, określono formy wspierania rozwoju tej współpracy przez partnerów turystyki. Realizacja powyższych celów przyczyniła się do zrealizowania celu głównego, jakim było zdobycie wiedzy o możliwościach podnoszenia konkurencyjności produktów turystyki biznesowej oferowanej przez podmioty działające na rynku krakowskim, zwiększania innowacyjności działania powyższych firm i poprawy dzięki temu ich pozycji konkurencyjnej poprzez wykorzystanie wiedzo-intensywnych usług biznesowych.
Przeprowadzone badania jednoznacznie wykazały, że krakowskie podmioty świadczące usługi organizacji spotkań i wydarzeń (w ramach turystyki biznesowej) wykorzystują innowacyjne rozwiązania (poprzez ich generowanie, współtworzenie lub kopiowanie z rynku) świadcząc bardziej konkurencyjne usługi. Potwierdziły to zarówno wyniki wywiadów jak również (w pewnym zakresie) przeprowadzone studia przypadków. Przeprowadzone badania przyczyniły się także do sformułowania celów uzupełniających nieuwzględnionych pierwotnie we wniosku oraz ich realizacji podczas trwania projektu. Do celów tych należą: diagnoza zakresu i charakteru transferu wiedzy między agencjami eventowymi i/lub profesjonalnymi organizatorami spotkań (PCO – ang. Professional Congress Organizers), a wiedzo-intensywnymi usługami biznesowymi, a także wykazanie, że powyższe podmioty branży spotkań same przyczyniają się do kreowania innowacji, a posiadana przez nie wiedza specjalistyczna wykazuje cechy tożsame z KIBS, przez co mogą one być zaliczone do tego grona.
Zidentyfikowano rynek turystyki biznesowej w Krakowie w odniesieniu do ilości i charakteru podmiotów (badania na podstawie danych wtórnych). Wyniki analiz przedstawiono w rozdziale piątym pierwszej monografii „Usługi specjalistyczne w turystyce biznesowej” [Borodako K., Berbeka J., Rudnicki M. Wyd. Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2014] pod tytułem: Turystyka biznesowa w Krakowie (strony 85-96).
Określono wielkości ruchu turystycznego o charakterze biznesowym oraz dokonano jego charakterystyki (na podstawie danych wtórnych) W badanym okresie ruchu turystycznego w Krakowie (tj. lata 2001-2011) liczba odwiedzających Kraków wzrosła ponad 2,5-krotnie (z 3,2 mln w 2001 roku do 8,6 mln w 2011 roku), wykazując roczną stopę wzrostu w wysokości 6%. Czynniki zewnętrzne, które wpłynęły na dynamiczny rozwój i atrakcyjność miasta to m.in. przystąpienie Polski do Unii Europejskiej (2004), rozpoczęcie działania tanich linii lotniczych na lotnisku w Krakowie-Balicach (2004-2006), które to linie "otworzyły" miasto na Europę i świat. Wydarzenia te doprowadziły do wzrostu 94% liczby odwiedzających (od pierwszej szczegółowej analizy turystyki w 2003 roku) do liczby 6,8 mln turystów w 2007 r. – co było najwyższym poziomem dynamicznego wzrostu liczby odwiedzających w analizowanym okresie (Grabiński i in. 2011). Badania turystyki biznesowej dotyczyły danych wtórnych gromadzonych w Krakowie przez zespół z Katedry Turystyki (Berbeka i in, 2009-2012). Wybrane dane z tych badań zostały wykorzystane w dalszych analizach objętych tym projektem opublikowanych w języku angielskim „Development of Knowledge Intensive Business Services in the context of business tourism changes in Krakow in a period of economic destabilisation” [Managing Disruption and Destabilisation, eds. T. Baaken, J. Teczke, International Management Foundation, Krakow-Muenster, ISBN: 978-83- 937642-3-5, s. 307-319], a także w jednej z monografii, będącej efektem tego projektu: „Usługi specjalistyczne w turystyce biznesowej” [Borodako K., Berbeka J., Rudnicki M. Wyd. Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2014] w rozdziale piątym (Turystyka biznesowa w Krakowie).
Określono otoczenie konkurencyjne krakowskich podmiotów działających w subsektorze turystyki biznesowej. Otoczenie konkurencyjne (krajowe i zagraniczne) krakowskich podmiotów działających w branży turystyki biznesowej zostało objęte badaniem danych wtórnych, badaniem ankietowym oraz wywiadami. Określenie otoczenia międzynarodowego w oparciu o dane wtórne dotyczyło identyfikacji Krakowa w międzynarodowych rankingach turystyki biznesowej (branży spotkań) – rankingi ICCA oraz UIA. W przypadku badań ankietowych skupiono się na określeniu wpływu globalizacji, koniunktury gospodarczej i jakości oferowanego produktu na rynku turystyki biznesowej na decyzję tych podmiotów o podejmowaniu współpracy z dostawcami wysokospecjalistycznych usług typu KIBS. Pewnym zaskoczeniem było postrzeganie przez badanych tych elementów odmiennie – tj. globalizacji głównie jako czynnik nie mający wpływu, natomiast koniunktura gospodarcza i jakość produktu jako relatywnie silny lub bardzo silny czynnik. Elementy badań dotyczących otoczenia konkurencyjnego w wywiadach dotyczyły zdolności badanych firm do konkurowania z innymi firmami poprzez określone (podjęte w badaniu) umiejętności i kompetencje wyróżniające je na rynku oraz wybrane aspekty współpracy z podmiotami z tej samej branży (turystyki biznesowej/branży eventowej jako podwykonawców). Wszystkie te wyniki badań zostały przedstawione w przygotowanych podczas projektu publikacjach.
Zidentyfikowano rynek WSUB w Krakowie pod względem ilości podmiotów w poszczególnych kategoriach. Wyniki badań dotyczące ilości oraz charakteru podmiotów świadczących wysokospecjalistyczne usługi biznesowe w Krakowie zostały przedstawione w publikacji „The potential of local KIBS companies as a determinant of tourism development in Krakow” [Tourism Economics, 2014, 20 (6), 1–00 doi: 10.5367/te.2013.0351]. Badania te zostały przeprowadzone na podstawie danych wtórnych zakupionych od Urzędu Statystycznego w Krakowie. Na podstawie danych stwierdzono duże zróżnicowanie w liczbie oraz dynamice zmian liczby przedsiębiorstw świadczących tego rodzaju usługi. Przykładowo usługi z zakresu reklamy wzrosły z 1026 podmiotów (2001 r.) do 2057 (w 2012 r. – I kwartale), podczas gdy firmy świadczące usługi badań rynku zanotowały spadek liczby z 433 do 338 podmiotów (w tym samym okresie).
Zidentyfikowano rynek WSUB w Krakowie pod względem profilu działalności podmiotów w poszczególnych kategoriach. Profil działalności podmiotów w poszczególnych kategoriach w głównej mierze wynikał z regulacji prawnych (PKD 2007 – Polska Klasyfikacja Działalności) oraz został odniesiony do rynku krakowskiego. Zespół badawczy przedstawił wyczerpująco wyniki badań w tym zakresie w publikacji „Usługi specjalistyczne w turystyce biznesowej” [Borodako K., Berbeka J., Rudnicki M. Wyd. Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2014] w rozdziale trzecim: Wysokospecjalistyczne usługi biznesowe – kwestie teoretyczne i terminologiczne, gdzie dokładnie opisano profil każdej z działalności wchodzącej w poszczególne grupy firm typu KIBS (WSUB) oraz omówiono wielkość tego rynku w Krakowie w latach 2001-2012 (rozdział szósty) - Firmy świadczące usługi biznesowe oparte na wiedzy w Krakowie.
Wskazano potencjalne związki WSUB z turystyką, w szczególności z turystyką biznesową. Badania związków WSUB z turystyką oparte były na analizie współpracy między tymi grupami, przy czym, zgodnie z założeniem projektu, badane były podmioty runku turystycznego. Największą intensywność współpracy firm turystyki biznesowej z firmami KIBS zaobserwowano w przypadku współpracy z dostawcami usług informatycznych oraz (nieznacznie mniej) z dostawcami usług reklamowych. Kolejne rodzaje usług to usługi rachunkowo-księgowe oraz prawnicze. Na trzech następnych miejscach zanotowano usługi związane z organizacją imprez (spotkań, wydarzeń) oraz usługi eventowe (usługi agencji artystycznych) i usługi technicznej obsługi imprez. Potencjalne związki (w tym również intensywność współpracy oraz czynniki na nią wpływające) zostały przedstawione w przygotowanych publikacjach (por. „Intensywność kooperacji przedsiębiorstw z dostawcami specjalistycznych usług biznesowych jako determinanta innowacyjności branży turystyki biznesowej”, [w:] Innowacje w Nowoczesnych Organizacjach; Aspekty Ekonomiczne i Społeczne. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, nr 1 (24), ISSN 1506 – 2635, 2014, s. 23-35; External and internal factors motivating outsourcing of business services by meeting-industry companies. A case study in Krakow, Poland. Journal of Convention & Event Tourism, ISSN 1547-0148 (Print), 1547-0156 (Online); 2015, 16(2), s. 93-115).
W ramach przeprowadzonych badań osiągnięto również inne cele wpisujące się w cele wymienione powyżej, tj.: dokonano analizy znaczenia sektora wiedzo-intensywnych usług biznesowych dla krakowskich podmiotów turystyki biznesowej, zdiagnozowano perspektywy roli wiedzo-intensywnych usług biznesowych w podnoszeniu konkurencyjności krakowskich firm turystycznych, zidentyfikowano główne obszary współpracy, zdiagnozowano czynniki determinujące współpracę krakowskich podmiotów turystyki biznesowej z wiedzo-intensywnymi usługami biznesowymi, określono formy wspierania rozwoju tej współpracy przez partnerów turystyki. Realizacja powyższych celów przyczyniła się do zrealizowania celu głównego, jakim było zdobycie wiedzy o możliwościach podnoszenia konkurencyjności produktów turystyki biznesowej oferowanej przez podmioty działające na rynku krakowskim, zwiększania innowacyjności działania powyższych firm i poprawy dzięki temu ich pozycji konkurencyjnej poprzez wykorzystanie wiedzo-intensywnych usług biznesowych.
Przeprowadzone badania jednoznacznie wykazały, że krakowskie podmioty świadczące usługi organizacji spotkań i wydarzeń (w ramach turystyki biznesowej) wykorzystują innowacyjne rozwiązania (poprzez ich generowanie, współtworzenie lub kopiowanie z rynku) świadcząc bardziej konkurencyjne usługi. Potwierdziły to zarówno wyniki wywiadów jak również (w pewnym zakresie) przeprowadzone studia przypadków. Przeprowadzone badania przyczyniły się także do sformułowania celów uzupełniających nieuwzględnionych pierwotnie we wniosku oraz ich realizacji podczas trwania projektu. Do celów tych należą: diagnoza zakresu i charakteru transferu wiedzy między agencjami eventowymi i/lub profesjonalnymi organizatorami spotkań (PCO – ang. Professional Congress Organizers), a wiedzo-intensywnymi usługami biznesowymi, a także wykazanie, że powyższe podmioty branży spotkań same przyczyniają się do kreowania innowacji, a posiadana przez nie wiedza specjalistyczna wykazuje cechy tożsame z KIBS, przez co mogą one być zaliczone do tego grona.